| DAĞPINAR(pazarcix) |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
| |
SÖYLEŞİ
Kelamın Ustası Dengbêjler
Kars'ın Digor İlçesine bağlı Dağpınar -eski ismi ile Pazarcık- Beldesinde kadınlar, dengbêjlik geleneklerini yaşatmak için zaman zaman bir araya gelerek dengbêjler divanını oluşturuyorlar.
Digorun Dağpınar Beldesinde gittikçe yok olmaya mahkum olan dengbêjlik geleneği, yaşlı kadınlar tarafında yaşatılmaya çalışılıyor. Beldenin yaşlı kadınları zaman zaman bir araya gelerek sıtranlar söylüyorlar, ağıtlar yakıyorlar, hem de Kürt destanlarını dile getiriyorlar. Dağpınar Beldesinde oturan 70 yaşındaki Dengbêj Xecê Ana, Beldede yaşayan bir diğer dengbêj ise Meta Nazê bu divanlarda sıtranlar söylüyorlar.
A.E:Xecé Ana kendinizi tanıtırmısınız bize
Xecé Ana :Ben 70 yaşındayım pazarcıkta (Dağpınarda) doğdum burada büyüyüp burada evlendim.Bağçoyé héci Meménin (Hacı Mehmetin oğlu bahçelinin) kızıyım.Yaşlı bir dengbej olduğumdan şimdilerde bana Ana Xecé diyorlar.
A.E:Gödüğünüz dengbej oldumu kimleri dinlediniz kimlerden etkilendiniz en çok hangi sıtranı sevdiniz.
Xecé Ana:Zahıro bizim komşu köy şatıroğluna gelmişti eskiden, duymuş beni, geldi dinledi beni, oda söyledi.O dönem oda kültürü vardı ben bu bölgede odalarda misafirlere sıtran söyleyen tek bayan dengbejdim.Köyümüzde birkaç oda vardı ve herkes akşamları oraya toplanırdı.Erivan radyosu önce dinlenilirdi.Burda karapét,zadina şakır,seyadé şamé,xana zezé sıtranlar söylerdi.ilk sıtranları bunlardan dinledim.İlk beni etkileyen sıtran Rızgar u nuré dir.
O odalarda Kürt destanları anlatılır aşiretlerin seceresinden bahsedilir.ve sıtranlar söylenirdi.
A.E:Kadın olarak söylemenize engel olunmuyormuydu. nasıl ezberliyorsunuz o uzun sıtranları.
Xecé Ana:Bana en büyük destek babamdan geldi.Diyorum ya o dönem odada sıtran söyleyen tek bayan dengbej bendim.Sesim güzel ve merakım vardı bir sıtranı 2,3 sefer dinlemem yetiyor onu yüreğime yazıyorum.benim okumam yazmam yok çünkü.
Babam bu yeteneğimi görünce beni özendirdi elimden tutar odaya götürür oturturdu kendisi söyler bana da söyletirdi. Sürmeli Amcam çok karşı çıkardı bu kızı erkekler arasına getirme gelen giden bakıyor ayıptır filan ama babam hiç aldırmazdı.benim kızım söylesin güzele bakmak sevaptır derdi.bende güzeldim ama.
Koca evine gelince de kayınpeder kayınlarım engellemeye çalıştılar ama eşim beni destekledi ;benim eşim söylesin böyle alışmış derdi.Şimdilerde gençler beni görünce hemen sıtran istiyorlar buda hoşuma gidiyor.Birkaç kez roj televizyonunda de çıktım.geçenlerde diyarbakırdan tüccarlar kuzularımızı almaya gelmişlerdi beni görünce hemen bu xecé ana değilmi dedi, ben çok sevindim.
A.E:Aileden başka söyleyen varmıydı.
Xecé Ana :Evet babam, abim battal ve kız kardeşim cemile.Hele kız kardeşim cemile ile beraber söylediğimizde dinleyenler mest oluyordu.Kız kardeşim genç yaşta vefat etti bu beni çok etkiledi bir dönem küstüm söylemeyi bıraktım.
A.E :Genelde ne tür sıtranlar söylersin
Xecé Ana :Ben her tür sıtran söylerim.Ben çok acı çektim.Abim öldürüldü.Ben sıtranlarımı ölüm üzerine söyledim.Hatta köyde ölen gençler üzerine cenaze evlerinde ağıtları ben yakarım.Oğlum Sılho siyasetten 11 yıl 4 ay tutuklu kaldı ben sıtranlarımı hapislik üzerine söyledim.Şimdilerde benim son beşiğim 7 yıl aradan sonra doğurduğum 17 lik oğlum Deniz dağa çıktı, ben sıtranlarımı ona yakıyorum onun gidişine, gülüşüne,boyuna posuna.Oğullarımdan ayrı oturuyorum denizimin evini bekliyorum ya bir gün gelip anasınıda götürecek ben ekmek pişiririm sıtran söylerim.Yada bu kirli savaş inşallah bir gün bitecek denizim tüm çocuklarımızla birlikte ailelerine gelecekler.
A.E:Meta Nezé kendinizi tanıtırmısınız.
Meta Nezé :Ben bura doğumluyum.65 yaşındayım.
A.E:Dengbejliğe nasıl başladınız.Ne tür sıtranları seviyorsunuz.
Meta Nezé:Ben dengbejliği oda kültüründen,Erivan radyosundan ve babamın gramafonu vardı oradan duyduğum sıtran ve türkülerle başladım.Erivam radyosunda Ayşe şan,karapét,kıbara xudo beni çok etkiliyordu.babamın gramafonunda da celal güzel ses dinlerdik.3,4 evde radyo vardı.gramafon sadece bizde vardı
Lo lo Mıho en çok sevdiğim sıtrandı.Ben genelde aşk sıtranlarını seviyorum.Çünkü benim ömrümde aşka adanmış bir ömür ben ramazanın babasına aşıktım halende ilk günkü gibi aşığım.Tüm aileyi karşıma aldım ona varmak için.
A.E:Nasıl tanıştınız.
Meta Nezé:o askerden gelmişti.ayakkabıları yeni idi ve cart cart diye ses çıkartıyordu yürüyünce,uzun bir palto giymişti.Ben arkadan gördüm onun boyuna posuna vuruldum.yüzünü dahi iyi görmedim ve kendime dedimki keşke ben bunla evlensem.Haber saldım beni istemesi için komşunun evinde buluştuk babam gil duydu beni dövdiler karşı çıktılar ben babamın karşısına çıktım beni vermesen kendimi öldürürüm dedim. Verdi ve ben buna halen aşığım.sıtranlarımı da genelde onun üstüne atıyorum.Böyle meclislerde ve düğünlerde söylüyoruz Xecé Ana ile.
ayhanerkmen sitemynet ten alıntıdır....
|
|
|
|
|
|
| |
Bugün 3 ziyaretçi (4 klik) DOST burdaydı!
istarozgur@hotmail.com 2008
|
|
|
|
|
|
|
|
